พระเจ้ากรุงมิลินท์ปิ่นกษัตริย์ตรัสว่า อาม ชาเนยฺยํ เจ้าค่ะพระผู้เป็นเจ้า คนทั้งหลาบ
เขารู้อยู่ว่า มหาสุมทรกว้างใหญ่
พระนาคเสนจึงถามว่า เหตุอย่างไร เมื่อคนทั้งหลายไม่ได้เห็นแก่ตา ทำไมเขาจึงรู้ว่า
มหาสมุทรใหญ่
พระเจ้ากรุงมิลินทร์ปิ่นกษัตริย์ตรัสว่า เหตุว่าผู้ใหญ่ผู้เฒ่าเล่ากับสืบ ๆ มา จึงรู้ว่า
มหาสมุทรนี้โตใหญ่
พระนาคเสนถวายพระพรว่า ความข้อนี้ฉันใดก็ดี อาตมานี้ถึงไม่เห็นองค์พระชินสีห์กับ
ตา ก็ได้ทัศนาการเห็นพระสาวกอรหันต์อันเป็นศิษย์ต่อ ๆ มาช้านาน ชานามิ ภควา อนุตฺตโร
รูปก็รู้ว่า สมเด็จพระภควันตบพิตรผู้ทำลายกำกงแห่งสังสารจักรเลิศนัก หาผู้เสมอเหมือนมิได้
ในกาลบัดนี้
สมเด็จพระเจ้ามิลินท์ภูมินทราธิบดีมีพระทัยโสมนัสตรัสว่า กลฺโลสิ พระผู้เป็นเจ้ากล่าว
วิสัชนาอุปมานี้สมควรอยู่แล้ว
พุทธานุตตรภาวปัญหา คำรบ 2 จบเท่านี้

พุทโธอนุตตรภาวชานนปัญหา ที่ 3

สมเด็จพระเจ้ากรุงมิลินท์ภูมินทราธิบดีมีพระราชโองการถามว่า ภนฺเต นาค-
เสน ข้าแต่พระนาคเสนผู้ปรีชาญาณบริสุทธิ์ องค์สมเด็จพระพุทธเจ้าเป็นองค์พระอนุต-
ตโรอันยิ่งนี้ พระผู้เป็นเจ้าอาจจะรู้ในใจของพระผู้เป็นเจ้าจริง ๆ เจียวหรือประการใด
พระนาคเสนแก้ไขว่า ขอถวายพระพร อาตมานี้อาจจะรู้แท้ว่าสมเด็จพระพุทธเจ้านี้แล
เป็นองค์อนุตตรโรยิ่งจริงทีเดียว ขอถวายพระพร
สมเด็จพระเจ้ามิลินท์ปิ่นประชากรมีพระราชโองการซักว่า พระผู้เป็นเจ้ารู้ด้วยปัญหา
เห็นเหตุอย่างไร
พระนาคเสนจึงถามเปรียบไปว่า มหาราช ขอถวายพระพรบพิตรผู้เป็นใหญ่ในสมบัติ
อันยิ่ง แต่ก่อนยังมีมหาเถระองค์หนึ่งมีนามชื่อว่าพระติสสเถระรู้เลขชัดเจน บอกเลข เป็น

อาจารย์ใหญ่ ก็ท่านกระทำกาลกิริยาตายไปช้านานแล้วทำไมชื่อยังปรากฏลือชาอยู่จนกาลบัดนี้
พระเจ้ากรุงมิลินท์ภูมินทราธิบดีมีพระราชโองการแก้ไขว่า ภนฺเต นาคเสน ข้าแต่พระ
นาคเสน เป็นด้วยเลขท่านบอกไว้นั้นยังปรากฏอยู่ จึงรู้ว่าพระอาจารย์ติสสเถระเลขท่านดี
พระนาคเสนจึงมีเถรวาจาถวายพระพรว่า มหาราช ขอถวายพระพรบพิตรพระ
ราชสมภาร พระติสสเถระเป็นอาจารย์เลข ชื่อปรากฏอยู่ ด้วยบอกเลขไว้ฉันใดก็ดี บุคคลที่ได้
เห็นได้รู้ธรรมของสมเด็จพระสัพพัญญูผู้ทรงพระทศพลญาณประดิษฐานไว้ ก็เข้าใจถนัดรู้ชัด
สิ้นสุดว่า อนุตฺตโร สมเด็จพระพุทธองค์ทรงพระกรุณาคุณอดุลยิ่งหาสิ่งเสมอมิได้ ขอถวาย
พระพร
สมเด็จพระเจ้ากรุงมิลินท์ปิ่นประชากรได้ทรงฟังก็โสมนัสตรัสว่า กลฺโลสิ พระผู้เป็นเจ้า
วิสัชนาอุปมานี้สมควรนักหนาในกาลบัดนี้
พุทโธอนุตตรภาวชานนปัญหา คำรบ 3 จบเท่านี้

ธัมมทิฏฐปัญหา ที่ 4

สมเด็จพระเจ้ากรุงมิลินท์ภูมินทราธิบดีมีพระราชโองการตรัสถามว่า ภนฺเต นาค-
เสน ข้าแต่พระนาคเสน ธรรมของพระชิเนนทรสัมมาสัมพุทธสัมพัญญูนั้น พระผู้เป็นเจ้าเห็น
ประจักษ์แจ้งหรือประการใด
พระนาคเสนก็วิสัชนาว่า มหาราช ขอถวายพระพรบพิตรพระราชสมภาร ธรรมที่
สมเด็จพระทศพลญาณเจ้าตรัสบัญญัติประทานไว้ ผู้ใดได้เป็นสาวกแล้วก็ควรจะปรนนิบัติไป
ตราบเท่านี้ชีวิตแล จะได้บอกว่า ธรรมที่สมเด็จพระชินสีห์ประทานไว้นั้น พระผู้เป็นเจ้าได้
สำเร็จแล้วหามิได้
พระเจ้ากรุงมิลินทราชา รู้ในพระอัชฌาสัย ก็รับคำพระนาคเสนว่า กลฺโลสิ คำของพระผู้
เป็นเจ้าว่านี้สมควรแล้ว
ธัมมทิฏฐปัญหา คำรบ 4 จบเท่านี้